یک انسان در دورانهای مختلف زندگی دچار اضطراب می شود و اضطراب هر دوره نامی دارد و همچنین راهکارهایی برای کاهش آن وجود دارد. به گزارش روابط عمومی شرکت عملیات غیر صنعتی و خدمات صنایع پتروشیمی، سمینار روانشناسی خانواده با رویکرد حل مسائل جوانان و نوجوانان توسط دکتر فردوسی، روانشناس و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی تهران در دو محل شهرک بعثت و ناحیه صنعتی ماهشهر برگزار شد. بنابر این گزارش، این سمینار در فرهنگسرای باقرالعلوم(ع) برای خانوادههای ساکن شهرک بعثت، و سالن آمفی تئاتر میلاد نور در مجموعه 218 دستگاه برای خانوادههای کارکنان ساکن در ماهشهر در دو روز متوالی اجرا گردید. سخنران این سمینار که یکی از اساتید برجسته حوزه روانشناسی خانواده و نویسنده کتب متعدد در این زمینه است، در این سمینار که به همت شرکت عملیات غیر صنعتی برنامه ریزی شده بود، در خصوص مسائل مبتلا به نوجوانان و جوانان در خانواده سخن گفت. دکتر سیما فردوسی معتقد است که اگر خانوادهها سعی کنند با توجه به شرایط رشد فرزند و ردهی سنی کودکان زیر 12 سال، ساختار رفتاری خود در محیط خانواده را مناسب تنظیم کنند، در دوران نوجوانی و بعد در دوران جوانی مشکلات کمتری خواهند داشت. علل مشکلات نوجوانان وی در ادامه افزود: دوره نوجوانی از سن 12 سالگی تا 19 سالگی است و والدین نوجوان بایستی با مسائل آنها آشنا باشند. شما باید بدانید که یک نوجوان با چه مسائلی روبروست؛ او فکر میکند که خیلی بزرگ شده است و میتواند راساٌ همه کار انجام دهد؛ از تذکر پدر و مادر ناراحت میشود، در مقابل تکرار و تاکید بر جملات موضع میگیرد، کمی بداخلاق است، از همراهی با خانواده سرباز میزند و تمام این ویژگیها و رفتارها، تفاوت نوجوان امروز شما با کودک دیروز است. نوجوان شما به جمعهای دیگر گرایش پیدا میکند و از جمع دوستان اثرپذیر میشود و معیارهای جدیدی از دوستان خود میپذیرد که علت آن هم آنست که میخواهد در جمع دوستان خود مقبولیت داشته باشد. در این شرایط که نوجوان شما در شرایط خاصی است نباید او را با کودکی و نوجوانی خود مقایسه و تفاوتهای خود و فرزند نوجوانشان را ابراز کنند. سخن گفتن از تفاوت و مقایسه بین نسلها نوجوان را خوشحال نمیکند، لذا به سمت کسانی کشیده خواهد شد که با او مشابهت داشته باشند. اضطراب بحران نوجوانی یک انسان در دورانهای مختلف زندگی دچار اضطراب میشود و اضطراب هر دوره نامی دارد و همچنین راهکارهایی برای کاهش آن وجود دارد. اضطراب جدایی نوعی از اضطراب است که از 6 ماهگی در کودکان بوجود میآید و با جدایی کودک از مادر بروز پیدا میکند در صورتی که اضطراب نوجوانی به نام «اضطراب بحران نوجوانی» است. علت ایجاد اضطراب بحران نوجوانی فکر کردن نوجوان به آینده است. در این فرایند، نوجوان به آیندهی خود فکر میکند و وصول به تمام خواستههای خود را در گرو صبر کردن و گذشت زمان مییابد؛ در حالی که او اکنون در شرایطی است که بی صبری یکی از ویژگیهای اوست و برای او مشکل است، لذا دچار اضطراب میشود. یکی از وظایف والدین در این شرایط، بالا بردن اعتماد به نفس نوجوان است. اعتماد به نفس نوجوان با میزان رضایتمندی آنها از خودشان، ارتباط مستقیم دارد؛ یعنی هر چه از عملکرد و نتایج کارهای خود، ظاهر خود و ارتباطات خانوادگی و اجتماعی خود رضایت داشته باشند، اعتماد به نفس بیشتری خواهند داشت. خانواده برای بالا بردن اعتماد به نفس نوجوان خود باید در جریان تمامی جزئیات مربوط به نوجوان خود قرار بگیرند؛ با این کار میتوانند به او کمک کنند تا عدم موفقیت در زمینه ای باعث کاهش اعتماد به نفس او نشود. به نوجوانانی که بداخلاق و کج خلق میشوند نباید مرتب تذکر داد. یکی از راهکارهای برخورد با این حالت پرخاشگرانه، انجام آزمایشات تشخیصی است. بسیاری از بیماریهایی مانند کم خونی، مشکلات تیروئید، تغییرات هورمونی و تغییر در آنزیمهای کبدی باعث بروز رفتارهای نامتعارف در نوجوانان است. کم خونی باعث کم حوصلگی و بدخلقی نوجوان میشود. علم روانشناسی، علم رفتار شناسی است. اگر رفتاری از انسان حادث شود، هم علت روحی دارد و هم علت جسمی؛ لذا مشاهدهی رفتار به مثابه ابزار شماست. شما رفتارها را میبینید، آزمایشهای پزشکی انجام میدهید و در مرحلهی بعد به ابعاد روانی فرزند خود میپردازید و مشکلات او را به دقت بررسی میکنید. علم روانشناسی در مورد نوجوانان چه میگوید؟ نوجوانان را ترغیب و تشویق کنید که شبها زود بخوابند. به آنها توصیه کنید وارد فضاهای مجازی نشوند، چرا که تحقیقات نشان داده است که استفادهی بیش از حد نوجوانان از این ابزارآلات الکترونیک و فضاهای مجازی به مغز آنها صدمه وارد و آنها را از زندگی واقعی دور میکند. کم دقتی و کم توجهی از نتایج عملکرد نادرست مغز است. چرا نوجوانان باید تنهایی خود را با این فضاهای مجازی پر کنند؟ چرا نباید اعتماد به نفس کافی داشته باشند تا به کارهای دیگر بپردازند؟ یک نوجوان بایستی در کارهای خود پشتکار و بر آنها برنامه ریزی و مدیریت داشته باشد. اگر شما کار نیمه تمامی دارید، آنرا تمام کنید تا نوجوانتان از شما پشتکار را بیاموزد. کارهای نیمه تمام در زندگی انسان را رنجور و افسرده و احساس خود کفایتی را از آنها میگیرد. عدم پذیرش مسئولیت و ابراز ناتوانی در انجام کارهایی که بایستی یک نوجوان و جوان در سنی خاص انجام دهد، ناشی از کمبود خودکفایتی است. سپردن مسئولیت به فرزندان، دادن فرصت برای انجام کار، نظارت بر کار آنها و عدم ایراد گیری از ایشان راهکاریست که والدین میتوانند با آن احساس خودکفایتی را در جوان و نوجوان خود افزایش دهند. خود مقبولیتی موضوع دیگری است که در روانشناسی مهم است و اشاره دارد به پذیرش خود با وجود ضعفها و قوتها؛ برای افزایش حس خود مقبولیتی بایستی روی نقات ضعف و قوت خود کار کرد و قوتها را پررنگ و ضعفها را کمرنگ کرد. دکتر سیما فروسی با بیان نکاتی در ضرورت خود سازی، خودشناسی و خودآگاهی و اهمیت احترام در ارتباط اعضای خانواده، به ذکر 2 شرط لازم برای پذیرش توصیههای والدین توسط نوجوانان و جوانان پرداخت و در این مورد گفت: توصیهها و صحبتها با فرزندان بایستی برای پذیرش آنها 2 شرط را داشته باشند؛ یکی اینکه پدر و مادر هر دو، مطالب را به فرزندان گوشزد کنند در این خصوص با هم هماهنگ باشند و هر دوی آنها یک حرف را بزنند؛ و نکتهی بعدی آنست که گفتگوها در عین جدیت بایستی در فضای مهربانی و عطوفت انجام شود. وی با یادآوری الگو برداری فرزندان از والدین، خاطر نشان کرد: ورود والدین به فضاهای مجازی فعلی است که نوجوانان از آن الگوبرداری خواهند کرد و زمانی که علت آن را جویا میشوید، عمدتا خواهند گفت که «حوصله ام سر رفته است». استاد دانشگاه شهید بهشتی تهران در ادامه با اشاره به نتایج تحقیقات علمی در خصوص علت بی حوصلگی افراد گفت: افراد خانواده ای که در آن روابط خانوادگی به سردی گراییده بی حوصله خواهند شد و لذا برای بهبود این وضعیت دست به دامان فضاهای مجازی میشوند تا با دوستان قدیمی و یا دوستان جدید خود روابط عاطفی برقرار کنند. اعضای یک خانواده خصوصا همسران بایستی از کوچکترین فرصتها برای افزایش کیفیت رابطه عاطفی استفاده کنند وگرنه در گیر و دار این زندگی ماشینی به رباتهای بی عاطفه ای تبدیل خواهند شد که درگیر زندگی روتین و تکراری هستند. نوجوانان نیاز دارند در خانواده با والدین خود گفتگو کنند. هر چه میتوانید در خانه جلسات خانوادگی تشکیل دهید؛ گفتگو کنید، حرف بزنید و از درون یکدیگر آگاه باشید. برای زندگی خود برنامه ریزی کنید و از نوجوانان خود هم نظر بخواهید. شنونده خوبی باشید تا بتوانید هدایت کنید. نوجوانان خواستار هیجان هستند و آن را به اشتباه در فضاهای مجازی جستجو میکنند؛ برای ایجاد هیجان در خانواده میتوان کارهایی کرد: برای نوجوانتان برنامههای ورزشی، هنری، تفریحات سالم مبسوط بریزید. یک تفریح سالم تفریحی است که در فضای طبیعی باشد. بسیاری از نوجوانان به میهمانیهای خانوادگی علاقه ای ندارند ولی به طبیعت علاقمندند؛ طبیعت به انسان درس میدهد و میتوانید از آن انرژی بگیرید. ازدواج... دکترفردوسی در خصوص ازدواج جوانان و مسائل مبتلا به آن گفت: هیچوقت مسئولیت ازدواج و انتخاب همسر مناسب را تنها به جوانان خود تحمیل نکنید؛ خانواده در این زمینه مسئولیت دارد. یکی از دلایل افزایش سن ازدواج کم شدن ارتباطات خانواده با اطرافیان است. خانوادهها برای برون رفت از بالا رفتن سن ازدواج جوانان خود بایستی هر چه میتوانند ارتباطات خود را گسترش دهند و نباید درها را به روی خود ببندند. اشتغال... کار و آینده شغلی جوانان هم یکی از مسائل آنهاست که باید برای آن چاره اندیشی کرد. جوانانی که درس میخوانند و تحصیلات دانشگاهی دارند نباید منتظر بمانند شغلی مرتبط با رشته تحصیلی خود پیدا کنند؛ بلکه در آغاز کار بر اساس مهارتهای خود شغل پیدا کنند تا آرام آرام شغل مورد نظر خود را بدست آورند. توقع کسب درآمد زیاد از شغل در ابتدای راه توقع مناسبی نیست؛ جوان باید ابتدا جوهرهی کار کردن را در خود ایجاد کند تا بتواند به مرور زمان به خواستههای خود دست یابد. رابطهی بین شغل جوان و تلاش پدر ثابت شده است؛ لذا پدران باید ضمن تلاش در زندگی به فکر شغل برای جوانان خود باشند. وی در ادامه به بیان مولفههای شادکامی پرداخت. این مولفهها به لحاظ اهمیت، پیش از این در جشن مزدوجین سال 92 که توسط شرکت عملیات غیر صنعتی برای زوجهای جوان شرکتهای پتروشیمی برگزار کرده بود، مطرح شده بودند. برای مطالعهی آن میتوانید اینجا کلیک کنید. در پایان این سمینارها، دکتر فردوسی پاسخگوی سوالات و مسائل حاضرین بود.